Kako izgleda propagandni rat protiv feminizma, pod plaštom brige za “tradicionalne vrednosti”?
Poslednjih godina svedoci smo zabrinjavajućeg porasta propagandnih narativa od kojih, neki posredno, a neki veoma direktno, ciljaju da ograniče prava žena i satanizuju feministički pokret. Ovi narativi, često maskirani brigom za “tradicionalne vrednosti”, šire se kroz različite kanale komunikacija, društvene mreže, kao i medije - ne samo u Srbiji i regionu, nego i širom Evrope i SAD.
Konzervativne grupe koje, uz podršku verskih organizacija, promovišu antirodni diskurs, “rodnu ideologiju” predstavljaju kao pretnju nacionalnom identitetu i tradicionalnim vrednostima. (BCBP, 2023) Dezinformacije i govor mržnje koriste ne bi li diskreditovali inicijative za osnaženje i afirmaciju žena i njihovih prava, predstavljajući ih kao pretnju tradicionalnim vrednostima i društvenom poretku.
Antirodni pokret u Srbiji podseća na pokrete u zemljama poput Španije, Hrvatske, Slovenije, Poljske, Italije, Francuske, Mađarske i Rusije – koji su aktivni više od jedne decenije, navodi i BCBP u svom istraživanju.
Trendovi iz srpske “manosfere” primećuju se i na globalnom nivou. U SAD ekstremno desničarski talas otvoreno izražava antifeminističke i anti-LGBTQ+ stavove, zagovarajući patrijarhalno društvo i tvrdeći da su muškarci i žene biološki predodređeni za različite društvene uloge. Pristalice ove ideologije i njenih “zaštitnih lica” – od političara, zvaničnika i influensera – često koriste društvene mreže poput TikToka i Instagrama za širenje svojih ideja, što doprinosi i njihovom brzom širenju među veoma mladom populacijom. Nekada čak i kroz TikTok trendove, koji naizgled deluju bezopasno, poput #tradwife.
U Evropi, mreže poput “Agenda Evropa” okupljaju ultrakonzervativne organizacije koje se zalažu za “poništavanje” postojećih zakona o osnovnim ljudskim pravima u vezi sa seksualnošću i reprodukcijom. Ove organizacije aktivne su u zemljama poput Poljske i Hrvatske, gde pokušavaju da ograniče prava žena i LGBT+ zajednice.
***
Propagandni narativi koje koriste, oslanjaju se upravo na dezinformacije i manipulacije činjenicama kako bi izazvali strah i nesigurnost u društvu. Šta smo sve od manipulacija uočili (ne samo u digitalnom prostoru)?
“Tradicionalne porodične vrednosti” protiv feministkinja
Feministički pokreti se prikazuju kao pretnja tradicionalnoj porodici, često kroz spin da feminizam uništava brakove, odvaja žene od majčinske uloge i podstiče mržnju prema muškarcima. Ovaj narativ se često oslanja na nostalgiju za prošlim vremenima, ignorišući da ekonomski pritisci i nesigurni radni uslovi daleko više ugrožavaju koncept porodice – nego zahtevi za ravnopravnošću. Uloga žene se konstruiše kroz prizmu majčinstva i domaćinstva, dok se zahtevi za prava žena relativizuju ili karikiraju.
Anti-LGBT i „anti-woke“ narativ
Konzervativni i desničarski pokreti neretko prikazuju feminističku borbu kao deo šire “LGBT ideologije”, tvrdeći da se biološki žene “izbacuju iz sopstvenih prostora” zbog prava nebinarnih osoba i trans žena. Feministkinje optužuju da podržavaju ideje koje uništavaju identitet žene, što se koristi za dublju polarizaciju društva.
„Demonizacija muškaraca”
Inicijative protiv nasilja nad ženama se često targetiraju tvrdnjama da je njihov cilj promena zakonodavstva kako bi se “svi muškarci tretirali kao nasilnici”.
Paralelno s ovim narativom, često se normalizuje mizogino ponašanje kroz kulturološke obrasce koji nasilje opravdavaju kao “tradicionalne odnose među polovima” ili kroz popularne antimoderne muške pokrete poput red pill i manosfere.
Na društvenim mrežama se forsiraju pojedinačni slučajevi navodno lažnih prijava (seksualnog) nasilja nad ženama, kako bi se delegitimisala borba protiv nasilja u porodici.
View this post on Instagram
“Strane marionete”
Feminističke organizacije targetiraju kao “plaćenike zapada” koji sprovode “dekadentnu ideologiju”. Feminističke inicijative se predstavljaju kao deo globalnog plana za depopulaciju, naročito kroz spinove o zapadnim vrednostima koje ruše tradicionalne uloge.
Konzervativni i alt-right narativi takođe, sve češće povezuju feminizam sa “globalističkim elitama” koje navodno žele da “oslabe nacionalne države”.
Ovaj narativ kombinuje teorije zavere o “geopolitičkom inženjeringu” i demografskom padu, tvrdeći da je feminizam „oružje“ kojim se žene odvraćaju od porodice, dok istovremeno strani centri moći podstiču migracije.
Slične ideje promovišu se kroz anti-EU kampanje, posebno u zemljama poput Mađarske i Poljske, gde se feministički pokreti targetiraju kao deo šire “zapadne dekadencije”.
“Majčinstvo kao ekonomski patriotizam”
Mere poput helikopter novca, pomoći za novorođenčad, drugo, treće dete ili povećane subvencije za porodice se promovišu kao podrška ženama, dok se istovremeno ignorišu strukturni problemi poput radnih prava, slobodna mesta u državnim vrtićima i podrška samohranim ili majkama preduzetnicama.
Pokreti koji, globalno, ukazuju na to da je ekonomska podrška ženama potrebna i van uloge majčinstva, često su targetirani kao “neprijatelji nacije” ili “promoteri zapadnog individualizma koji urušava zajednicu”.
Povećanje nataliteta se predstavlja kao patriotska dužnost žena, pri čemu se naglašava negativan uticaj migracija i demografske krize.
