Kameno doba
U građevinu se ama baš ništa ne razumem, u arhitekturu još manje, ali poznajem neke ljude od tih zanata. Uglavnom su rušilački nastrojeni. Oni bi onaj Kalemegdan razbucali na proste činioce, tj. kamen po kamen i iselili ga sa one vetrometine iznad ušća na neko, prema njihovom rušilačkom nagonu, manje opasno mesto po pitanjima obrušavanja vekovima starih zidina. Kad već to nije pošlo za rukom Emiru Nemanji Kusturici koji ga je onomad za potrebe osrednjeg filma „Underground“ bombardovao ne žaleći stanovnike podno tvrđave koji se uglavnom zovu retke divlje zveri i koje i sad imaju tikove od pretrpljenog nervnog sloma. Jedan lav i danas prima terapiju na „Guberevcu“.
Da postane emir od Trebinja, Nemanji je bilo potrebno da razori tamošnje 130 godina staro utvrđenje. I da od njegovog kamena gradi, opet za potrebe nekog filma, stariju tvrđavu. Hoće, valjda, čovek da se uknjiži u istoriju kao praotac početka civilizacije. Odsek – kameno doba. Pošto je smer drvo prevazišao. Ili možda ima nameru da se kandiduje za manekena firme „Ceresit“, osvedočenog humanitarnog preduzeća koje je onolikim nesrećnicima ugradio bide u kvadrat i po kupatilskog prostora. Dobro, nije bio bide i nije kvadrat i po ali, u svakom slučaju, „Ceresit“ je dokazan dobrotvor.
Naum da neimar Emir krči ostarelo kamenje iznad Trebinja usledio je po dogovoru sa tamošnjim vlastima, podrazumeva se da one sede u Banjaluci i da se sve zovu jednim imenom – Milorad Dodik, i da za bagerisanje podno vekovnih temelja ima i blagoslov crkve koju na tim prostorima predstavlja vladika zahumsko-hercegovački Grigorije. Taj se trijumvirat zasitio mokrogorskog Drvengrada te se valja dislocirati u zdanje čvršće gradnje zvučnog imena Andrić-grad, a sve u slavu pokojnog nobelovca Ive, njegove ćuprije, Drine i mitologije koje samo budući Kamengrad može da opeva. Sagrađen, naravno, od autentično turskog kamena koji su Turci nasledili od Rimljana, ovi od Ilira, a od Turaka Austro-Ugari koji u nekadašnjoj Travuniji odlučiše da pre više od jednog veka podignu kameni zamak Petrinja (neki ga zovu i Petrina).
Čuvši u gluvoj noći režanje buldožera, uspavano trebinjsko stanovništvo sjatilo se pod tvrđavu da odbrani vezivno tkivo kojim je kamenje uzidano u celinu petrinjske utvrde. Uradili su isto ono što i stanovnici beogradskog naselja Šumice kada su im neki ljubitelji drvne građe sastrugali 40 godina stare jasenove da bi na tom mestu podigli balon za potrebe malog fudbala i rekreacije ugojenih malih privrednika, smer – skidanje sala. I ovi iz Šumica stali su u odbranu svoje male tradicije, životnog prostora, lepote svog malog zavičaja i, pre svega, čistog vazduha. Koji su im, kao i Nemanja Trebinjanima, pokušali da otmu neki balvan majstori. Ne, ne, nemaju oni nikakve veze sa Emirom i Drvengradom.
Pošto su rešili da u Kusturičinom najnovijem filmu sa rušenjem i kamenovanjem ne budu statisti, građani Trebinja stali su na put teškoj mehanizaciji postavivši svoja tela i kućne četvorokotačne ljubimce na obronke bedema i, kao i Šumičani, zaustaviše divlju hordu. Konsenzusom su izglasali da im ne pada na pamet da igraju kostimirane paše i buljubaše, age i begove u novoj verziji stare istorije. Zaštitili su najvrednije što imaju, još neizbledele uspomene u crno-beloj i braon tehnici koje im je sačinio lokalni fotograf, na kojima poziraju u roditeljskom okruženju udešeni, rekao bi Tirke, kao za Vrbicu, uprkos svoj nemaštini svojih i tuđih života. Dok se iznad grupnog porodičnog portreta gordo uzdiže tvrđava. Umotani u sećanja, zaustavili su Kusturicu, bar za sada, u onoj radnji koja liči na nagone nekih mojih poznanika, tzv. poznavalaca kalemegdanske terase, njenog opstanka na sadašnjem mestu i njene buduće (oni kažu prave) lokacije.
Nije nemoguće da kamenorezac i reditelj dva dobra filma (i ostalih na koje i nije morao da troši celuloid, a neki pare) ima nameru da sledećim filmom ugradi sebe u same temelje Andrićevog romana. Možda bi mu valjalo pomoći i srušiti ćupriju da od njenog kamena sazida most.
